در علوم اجتماعی، ابزارهای گوناگونی برای اندازهگیری متغیرهای پنهان به کار گرفته میشود. در این میان، نگرش سنجها (Attitude Measurements) و نظرسنجها (Opinion Polls) دو ابزار اصلی در مطالعات اجتماعی به شمار میآیند. در این مقاله از مرکز افکارسنجی ملت به معرفی این دو ابزار و تفاوتهای آنها میپردازیم.
نگرش سنج چیست؟
نگرش سنجها ابزارهایی هستند که برای سنجش نگرشهای پنهان افراد به یک پدیده خاص استفاده میشوند. نگرشها سه بُعد دارند:
- بعد شناختی: باورها و اعتقادات فرد درباره پدیده
- بعد احساسی: هیجانات و احساسات فرد نسبت به پدیده
- بعد رفتاری: رفتارهای فرد در قبال پدیده
به عنوان مثال، هنگام سنجش نگرش به ایران، عباراتی مثل «ایران کشوری با تاریخ غنی است» (شناختی)، «از زیباییهای ایران لذت میبرم» (احساسی) و «تلاش میکنم ایران را آباد کنم» (رفتاری) به کار میروند.
تفاوت نگرش سنج با ابزار اندازهگیری سازهها
نگرشها همواره سه بُعد شناختی، احساسی و رفتاری دارند، در حالی که سازهها (مانند سرمایه اجتماعی یا هویت ملی) ممکن است ابعاد متفاوتی داشته باشند. در ساخت نگرش سنج، تعریف نظری و عملیاتی خاصی لازم است که بر سه بُعد اصلی نگرش تاکید دارد.
نظرسنج چیست؟
نظرسنجها مجموعهای از سؤالات مستقل هستند که برای کسب اطلاعات درباره موضوعات خاص طراحی میشوند. ویژگیهای نظرسنج شامل:
- اهمیت مستقل هر سؤال
- جمعآوری اطلاعات خاص از هر سؤال
- عدم امکان جایگزینی سؤالات
برای نمونه، سؤالاتی مثل «برنامههای سرگرمکننده را بیشتر از چه رسانهای تماشا میکنید؟» و «اخبار را بیشتر از چه رسانهای پیگیری میکنید؟» هرکدام اطلاعات خاص خود را دارند و نمیتوانند جایگزین یکدیگر شوند.
تفاوت اصلی نگرش سنج و نظرسنج
ویژگی
|
نگرش سنج
|
نظرسنج
|
نوع متغیر
|
متغیر پنهان (نگرش)
|
اطلاعات مستقیم
|
ساختار سؤالات
|
سؤالات مجموعهای در خدمت سنجش نگرش
|
سؤالات مستقل با اهمیت مجزا
|
ابعاد موضوع
|
سه بعد شناختی، احساسی، رفتاری
|
موضوعات متنوع بدون الزام به ابعاد خاص
|
امکان جایگزینی سؤالات
|
بله
|
خیر
|
مرکز افکارسنجی ملت؛ پیشرو در طراحی نگرش سنج و نظرسنج
مرکز افکارسنجی ملت با بهرهگیری از روشهای علمی و کارشناسان مجرب، طراحی و اجرای انواع نگرش سنجها و نظرسنجها را در بالاترین سطح کیفی انجام میدهد. تحلیلهای مبتنی بر دادههای گردآوری شده، به تصمیمگیری بهتر سازمانها، نهادها و پژوهشگران کمک میکند.
منبع کتاب «ساخت ابزار اندازهگیری برای مطالعات اجتماعی»
کتاب حاضر که در مرکز پژوهشهای مجلس تالیف شدهاست منبع این مطلب است که این کتاب را میتوانید از اینجا تهیه کنید.
https://book.mrc.ir/book_316.html